Terugblik Psysalon Middelengebruik
Deze avond worden Inge Kuiper en Audrey Wijks, preventiedeskundigen bij Indigo Preventie Haaglanden, geïnterviewd door Marjo Markx, werkzaam bij MIND en Ypsilon.
Auteur: Anneke van Toor
Vaak wordt de term verslaving gebruikt, terwijl er nog geen sprake is van verslaving. Inge legt het uit aan de hand van een piramide waarbij de eerste fase de kennismakingsfase/de fase van het eerste contact is. Het puntje van de piramide is de fase van verslaving/afhankelijkheid. Kijk voor meer info over de verschillende fases op DrugsKompas (onder ‘Verslavingsproces’).
Vervolgens is meer verteld over het verschil tussen problematisch gebruik en verslaving. Kort samengevat komt het er bij problematisch gebruik op neer dat een middel iemands leven beïnvloedt en bij een verslaving bepaalt het middel iemands leven.
Het is lastig om met een naaste met verslaving om te gaan. Blijf in elk geval ondersteunen, maar trek wel een grens. Houdt het gesprek gaande en vraag naar de reden van het gebruik. Bij kinderen is het verstandig om niet vanuit de emotie te verbieden, maar belangstelling te tonen om ook de functie van het gebruik te kunnen achterhalen.
Stoppen is moeilijk! De motivatie moet echt vanuit de verslaafde zelf komen. Daarbij kan het helpen de voor- en nadelen af te wegen: wat zijn de voordelen van gebruik? Wat zijn de nadelen? En stel dat iemand gaat minderen of stoppen: wat zouden dan nadelen kunnen zijn en wat levert het iemand op op de lange termijn?. Maak als naaste duidelijk wat jij precies vervelend vindt. Houd het bij jezelf!
Hoe is het voor naasten
Een gesprek met een verslaafde is niet gelijkwaardig. Dat maakt het lastig. Denk aan het volgende:
- Wees eerlijk, maar respectvol
- Praat niet met iemand als diegene onder invloed is
- Wacht tot de stemming beter is
- Vraag ook wat de ander ervan vindt
Benoem als naaste ook de voor- en nadelen van het gebruik
- Je ruikt naar alcohol – we krijgen ons oude fijnere leven terug
- Je wordt agressief – we hebben weer meer contacten
- We ontvangen geen bezoek meer
Zet kleine stappen, bv. één avond niet drinken. Kies iets wat kan lukken. Vraag ook wanneer de ander het te gek vindt worden. Laat hem/haar zelf daarover nadenken.
Loslaten is niet hetzelfde als in de steek laten! Accepteer wat je niet kunt veranderen. Dat voorkomt oplopende frustratie. Bedenk als ouders dat het kind van vroeger er niet meer is.
Klaarstaan voor iemand is niet hetzelfde als alles voor iemand regelen! Het is belangrijk dat iemand zelf in beweging komt. Stel grenzen en handhaaf die. Als je aangeeft dat je sancties gaat inzetten, zorg er dan voor dat deze haalbaar zijn en houd je er ook aan. Informeer buren dat er soms lawaai kan zijn, vaak weten ze al meer dan je denkt. Pas op voor emotionele chantage: ‘Je zet je eigen kind toch niet op straat?’
Houd de communicatie open en toon begrip. Je vraagt veel van de verslaafde. Om te stoppen is intrinsieke motivatie nodig: iemand moet zelf de voordelen gaan inzien van veranderen. Als iemand anders een motivatie oplegt, ook wel extrinsieke motivatie genoemd, dan is de kans op gedragsverandering klein. Soms doen we dingen die we niet leuk vinden, maar die we toch doen omdat we weten dat we het moeten doen/dat het beter voor ons is. Bijvoorbeeld tanden poetsen, je administratie doen (autonome motivatie). In relatie tot middelengebruik: het is beter dat ik niet blow, omdat ik helder moet zijn voor school/ mijn werk. Soms is autonome motivatie voldoende: ik stop omdat ik weet dat dat beter is.
Langetermijnvoordelen van stoppen moeten steeds belangrijker worden voor de verslaafde. Vraag als naaste wat diegene nodig heeft om dat te bereiken. En vergeet niet dat het lastig is om een gewoonte te veranderen. Zie een terugval niet als falen, maar als een leermoment, als iets dat bij het veranderproces hoort.
Hulp bij deze problematiek
Diverse instanties kunnen ondersteunen in deze situatie. Allereerst de huisarts en de praktijkondersteuner, maar ook Kompassie, Indigo Preventie of een familievertrouwenspersoon.
Mantelzorgers GGZ kunnen bij Kompassie terecht voor ondersteuning in de vorm van een luisterend oor, begeleiding, informatie en advies. Deze ondersteuning wordt geboden door familie-ervaringsdeskundige familiecoaches van Kompassie, is kosteloos en er zijn geen wachtlijsten. Het maakt daarbij niet uit of uw naaste in behandeling is bij een GGZ-instelling of niet. Benieuwd naar onze familiecoaches? Zij stellen zich hier voor. Als een verslaafde moet wachten op behandeling kan Kompassie wachttijdondersteuning bieden.
Indigo Preventie geeft geen behandeling maar is preventief bezig. Zo komt er een CRAFT-training (Community Reinforcement And Family Training) als pilot ter ondersteuning van naasten. Aanmelden kan via mantelzorg@kompassie.nl. Als een verslaafde moet wachten op behandeling kan ook Indigo Preventie ondersteunen tijdens die wachttijd. Indigo Preventie werkt met volwassenen. Jongeren met GGZ-problematiek kunnen terecht bij Youz (Jeugd GGZ).
Vragen van deelnemers
Kunnen er maanden na het afkicken nog ontwenningsverschijnselen zijn? Dat kan inderdaad, omdat je lichaam reageert als je je niet fijn voelt. Vooral als je in een situatie komt waarop je voorheen gebruikte, kan dit optreden, bv. in de vorm van misselijk worden. Dit noemen we geestelijke verslaving.
Waar trek je de grens tussen problematisch gebruik en verslaving? We spreken van verslaving als het gebruik vaker voorkomt dan gewild, meer dan gepland, het problemen veroorzaakt op het werk en als de persoon er voortdurend aan denkt. Bij zelfmedicatie zijn er ook positieve effecten, maar bij verslaving moet je gebruiken om ontwenningsverschijnselen te voorkomen.
Wat is de relatie tussen psychosegevoeligheid en middelengebruik? Bij aandoeningen als schizofrenie kan cannabis de kwetsbaarheid triggeren. Ook is de kans op afhankelijkheid groter en kan de waarneming veranderen. Partydrugs is af te raden als je kwetsbaar bent of bepaalde medicijnen gebruikt. Zoek daarover betrouwbare informatie, bv. van het Trimbos-instituut.
Verwijzen jullie naar zelfhelpgroepen? Ze zijn er, maar wij houden de verwijzingen niet specifiek bij.
Let er wel op: Gebruikersvrienden zijn geen vrienden! Stel de vraag: ‘Zijn ze ook gezellig als ze niet gebruiken?’ Na het afkicken kan dit een risico geven op terugval. Andere vrienden zijn er vaak niet meer. Soms kunnen vrienden helpen van een verslaving af te komen. Bespreek wat je van vrienden zou kunnen vragen om te helpen.
Ter afsluiting
Blijf goed voor jezelf zorgen. Hulp vragen is stoer!
Zorg voor je eigen ruimte, sterkte en grenzen.
Laat de ander niet vallen, maar maak dat je beter kunt zorgen.
Familieavond Hotelouders
Uw zoon/dochter is 18 jaar of ouder en woont bij u thuis. Hij/zij gedraagt zich alsof het huis een ‘hotel’ is. U heeft vaak moeite in de omgang met uw kind. De stemmingen wisselen sterk en bepalen de sfeer in huis. U bent bang om uw kind te begrenzen in zijn/haar gedrag. De sfeer thuis heeft echter ook invloed op uw andere gezinsleden. De relatie verslechtert, zelf ervaart uw kind geen probleem en wil geen hulp of ondersteuning. U zit met uw handen in het haar.
Herkent u dit? Op 21 april 2022 organiseert Kompassie een familieavond in het teken van Hotelouders. Deze avond is voor naasten, professionals en iedereen die zich betrokken voelt en interesse heeft in het thema.
Nieuwsbrief
Maandelijks verstuurt Kompassie een nieuwsbrief naar mantelzorgers GGZ met de laatste nieuwtjes, activiteiten en initiatieven die er in en rondom Den Haag worden georganiseerd. Speciaal voor familieleden en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid.
Wilt u deze nieuwsbrief voortaan elke maand in uw mailbox ontvangen? Vul dan hieronder uw e-mailadres in:
Selecteer een geldig formulier